حق النفس یعنی چه؟
حق النفس یعنی چه؟
??همانطور که اشاره شد رساله ے حقوقے امام سجاد (ع) یک نگاه جامع به حق خدا، حق الناس و حق النفس و حتے حق عبادات مثل حق نمازو روزه دارد. امام در واقع یک نگاه جامع به آنها کرده اند، اینکه ما نسبت به خالق یک مسئولیتے داریم و نسبت به مردم یک مسئولیتے ، همچنین نسبت به خود و مسائل شرعے مانند نماز نیز مسئولیت داریم. بعضے ها حق نماز و روزه را ضایع مے کنند. حق النفس به معناے حق خودمان است، چون نفس به معناے ذات و به معناے حقیقت انسان است.
همانطور که مے دانید ما مکرراً در آیات قرآن میخوانیم که مواظب نفس خود باشید. قو انفسکم و اهلیکم ناراً وقوده الناس والحجارة یا در قرآن مے خوانیم: اگر نیکے کنید به خود مے کنید و اگر بدے کنید به خود مے کنید، لیس الانسان الا ما سعے. مجموعه ے این آیات میرساند که معناے حق نفس یعنے حقوق و وظایفی که یک انسان نسبت به خود دارد. حالا این حقوق دو بخش است، یک بخش حقوق مادے است و حفظ بدن از آفات و آسیبها است. بدن ما امانت است و ما نمے توانیم نسبت به بدن و حقوقے که اعضاء دارند بے تفاوت باشیم. یک کسے بگوید این چشم متعلق به خودم است و مے خواهم آن را در بیاورم، این دست مال خودم است مے خواهم خال کوبے کنم، این انگشت متعلق به خودم است میخواهم آن را بکنم، اسلام اجازه ے این کارها را به انسان نمے دهد.
به همین دلیل اگر بعضے افراد حقوق مادے و معنوے خود را چه در جنبه ے افراط و چه در جنبه ے تفریط نادیده بگیرند اشتباه است. در زمان پیامبر افرادی غرق در عبادت و نماز بودند با مردم ارتباط نداشتند، غذا نمے خوردند، ازدواج نمے کردند، در این باره پیامبر ص فرمودند: این سنت من نیست، من که پیامبر شما هستم ازدواج مے کنم، فرزند مے آورم، غذاے خوب مے خورم یا کسانے را داشتیم که اهل رهبانیت یا همان گوشه گیرے بودند، از خود کم مے گذاشتند در این باره حضرت فرمودند: رهبانیت امت من جهاد است، اگر مے خواهید به خود فشار بیاورید با دشمن مبارزه کنید. در اینجا مثالی عرض کنم: فرض کنید کسی بگوید من اختیار خود را دارم میخواهم معتاد شوم، خوب ببنید این ریه که در اختیار انسان است، این اعضایے که خدا برا تنفس به انسان داده است، برای این است که هواے پاک استفاده کند.